W hołdzie nauczycielom czasów wojny

Projekt
"W hołdzie nauczycielom
czasów wojny"
przypomina tajne nauczanie i tragiczne losy nauczycieli bydgoskich podczas II wojny światowej.

Realizowany w roku szkolnym 2009/2010 z inicjatywy uczniów skupionych w Klubie Inicjatyw Młodzieżowych, działającym przy Pałacu Młodzieży w Bydgoszczy pod kierunkiem nauczyciela - pani Ewy Arkuszewskiej.

Cele projektu:

przypomnienie kaźni nauczycieli bydgoskich w pierwszych miesiącach wojny - operacja "Tannenberg"
popularyzacja wiedzy o tajnym nauczaniu w czasach terroru i skrajnej germanizacji
uświadomienie roli i znaczenia nauczyciela w społeczeństwie zagrożonym utratą tożsamości

Motto projektu:
Tylko ten, kto zna przeszłość, ma również przyszłość.
Wilhelm Humboldt

W hołdzie nauczycielom czasów wojny - projekt

Uchwałą Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2009 roku okres od 1 września 2009 do 30 czerwca 2010 roku ustanawia się "Rokiem Bydgoskich Nauczycieli Czasów Wojny". [uchwała]

Działania planowane w ramach projektu:

Uroczyste obchody 70. rocznicy masowych egzekucji nauczycieli
1939 październik/listopad 2009
Uhonorowanie żyjących nauczycieli tajnego nauczania
Opracowanie i publikacja w Internecie "Listy pamięci" bydgoskich nauczycieli [»]
Opracowanie i realizacja projektu edukacyjnego dla uczniów trzecich klas gimnazjum i szkół ponad gimnazjalnych [»]
Opracowanie i realizacja lekcji muzealnych dla młodzieży w Muzeum Oświaty w Bydgoszczy [»]
Konkurs "Oświata Bydgoska"
Wystawa "Bydgoska stara szkoła w fotografii"

Stopka redakcyjna witryny
Kontakt: Katarzyna Gwincinska

Projekt badawczy edukacyjny

"Nauczyciel jako przykład patrioty, społecznika, bohatera, wzorzec osobowy, autorytet dla młodzieży"

Adresaci:
uczniowie klas trzecich gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych

Realizacja projektu ma na celu:

przybliżyć młodzieży heroiczne postawy nauczycieli polskich w czasie II wojny światowej,
pomóc spojrzeć na nauczycieli i wychowawców jak na autorytety, wzorce osobowościowe i kształtować postawę szacunku dla własnych nauczycieli i wychowawców.

Uzasadnionym wydaje się podjęcie takich działań edukacyjnych jak najprędzej, kiedy nieliczni z bohaterów tamtych strasznych czasów jeszcze żyją, by wysłuchać ich relacji. Przypomnieć ich heroizm, oddać sprawiedliwość poprzez zainteresowanie ich działalnością, często przypłaconą prześladowaniami, torturami, utratą zdrowia a nawet życia, okazać szacunek i wdzięczność.

Poprzez pozytywne postaci nauczycieli wskazać młodzieży kierunek, w którym mogą próbować poszukiwać autorytetów i wzorców do naśladowania.

Lekcja historii 1:
Sytuacja społeczeństwa polskiego na terenach zajętych przez III Rzeszę we wrześniu 1939 roku.
scenariusz lekcji do pobrania
Lekcja historii 2 [wiedzy o społeczeństwie / godzina wychowawcza]:
Losy nauczycieli bydgoskich - ich trudna codzienność, praca konspiracyjna - w czasach II wojny światowej
scenariusz lekcji do pobrania

Projekt byłby realizowany przez młodzież (najlepiej trzecich klas gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych) pod kierunkiem nauczyciela, który poza tym pełniłby rolę koordynatora i doradcy. Wskazana byłaby praca w zespołach, w których uczniowie poszukiwaliby i gromadzili materiały do projektu, w postaci fragmentów źródeł pisanych, w tym dokumentów aktowych, fiszek z przeczytanej literatury, notatek z rozmów i wywiadów, zdjęć, ikonografii i innych dokumentów.

Zgromadzone materiały po stosownym opracowaniu przez uczniów posłużyłyby im do przygotowania prezentacji (w dowolnych formach, odpowiednio do zagadnienia i rodzaju źródeł). Prezentacji dokonaliby uczniowie na zajęciach edukacyjnych (jednostki lekcyjne, bądź zajęcia pozalekcyjne), a ich podsumowaniem byłaby dyskusja i sformułowanie wniosków, które zostałyby zapisane w zeszytach. Opracowane przez uczniów materiały, takie jak: albumy, plansze, gazetki, plakaty i inne mogłyby posłużyć do przygotowania wystawy dla pozostałych uczniów szkoły. Dobrym pomysłem byłoby też opracowanie formuły konkursu dla uczniów szkoły i rozpropagowanie go np. w gazetce szkolnej.

Kierownictwo nad projektem jak również odpowiedzialność za jego merytoryczne i terminowe wykonanie byłoby w gestii nauczyciela, może to być nauczyciel historii, wiedzy o społeczeństwie lub nauczyciel-wychowawca. Wskazana byłaby współpraca z nauczycielami innych przedmiotów np. informatyki czy j. polskiego.
Kierowanie pracami nad projektem polegałoby na gotowości do pomocy uczniom tak w opracowaniu formuły projektu, podziału i przydziału zadań, jak i konsultowaniu w trakcie opracowywania materiałów, wskazywaniu kierunków poszukiwań, monitorowaniu i organizowaniu spotkań we wspólnie umówionych terminach.

W wyniku realizacji projektu uczniowie powinni rozwinąć umiejętności poszukiwania, gromadzenia i selekcjonowania materiałów, tworzenia nowych produktów i umiejętność ich prezentacji. Powinni kształcić umiejętność dyskusji, osiągania konsensusu i formułowaniawspólnych wniosków.
Przygotowanie się do przeprowadzenia wywiadu z uczestnikiem wydarzeń, a także rozmowa z nim, powinny dać okazję do szczególnej uważności w formułowaniu pytań i wzbudzenia uczucia empatii w rozmowie z osobą w podeszłym wieku, która była bezpośrednio zaangażowana w walkę o język i kulturę polską z niemieckim okupantem.
Praca w grupie z kolei uczyłaby podejmowania odpowiedzialności nie tylko za własne zadanie, ale także za terminowe wykonanie grupowej części projektu, oraz za produkt finalny czyli cały projekt.

Uczniowie wraz z nauczycielem określą czas na realizację projektu, wydaje się, że powinno to być ok. 4-6 tygodni, (a więc: trzy tygodnie na zebranie i opracowanie materiałów źródłowych, tydzień do dwóch na realizację zajęć lekcyjnych (pozalekcyjnych), zorganizowanie wystawy z prezentacją poprowadzoną przez autorów - może to być uroczystość szkolna - dla pozostałych uczniów i dokonanie ewaluacji projektu.

W trakcie prac nad projektem młodzież będzie korzystała ze zbiorów bibliotecznych m.in. Muzeum Oświaty Ziemi Bydgoskiej, Biblioteki Pedagogicznej, Biblioteki Miejskiej i innych zasobów wskazanych przez nauczyciela ew. poleconych przez rodziców, a także z materiałów w Internecie. Ważne miejsce wśród źródeł, z których będą korzystać uczniowie w trakcie prac nad projektem powinny mieć wywiady z uczestnikami wydarzeń, samodzielnie przeprowadzone przez młodzież.

Należałoby zabiegać o życzliwość Dyrekcji Szkoły, by zgodziła się na pewne zmiany w tygodniowym planie lekcji w czasie realizacji projektu, tak by projekt edukacyjny wpleciony został w aktualny etap nauczania historii w szkole.

Opracowała Elżbieta Niechwiej

tekst projektu do pobrania
do góry
powrót

Projekt realizowali:

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy
Klub Inicjatyw Młodzieżowych
Bydgoski Bank Czasu
Muzeum Oświaty w Bydgoszczy

Projekt wsparli:

Urząd Miasta Bydgoszczy - Wydział Edukacji i Wydział Promocji
Związek Emerytów i Rencistów Oświaty i Wychowania NSZZ "Solidarność"
Stowarzyszenie Emerytowanych Nauczycieli "Miłorząb"

gir@ffe